Franchise veren (Franchisor, Franchiser):Sistemin
ve markanın haklarına sahip olan ve franchise anlaşması ile bu hakları
3'üncü yatırımcılara kullandıran kişi veya kuruluştur. Franchise veren,
sistemi kuranın kendisi olabileceği gibi, yalnızca franchise haklarını
satma yetkisine sahip bir başkası da olabilir. Franchise verenin aynı
sistemle çalışan kendi işletmesi veya işletmeleri olabilir veya
olmayabilir. Franchise veren, sistemin gereği olan araştırma, eğitim,
denetim, vb. gibi destekleri üstlenir.
Franchise alan (Franchisee):Sistemin
ve markanın belli bir satış-hizmet noktası ve/veya bölgesi için
haklarını anlaşma ile alarak uygulayan bağımsız yatırımcıdır.
Bölge franchise alan (Area franchisee):Franchise
veren, pazarın belli yükümlülüklerini ve haklarını belli bir coğrafi
alanda bölge franchise alana devreder. Bölge franchise alan bazı
sistemlerde alt franchise alanlara işletme açtırabilir, bazı sistemlerde
sadece kendisi işletmeler açabilir. Bölge franchise alan, sistemin
gereklerine göre, adeta bir franchise veren gibi alt franchise alanın
seçimi, işletme yeri seçimi, eğitim, denetim, mal temini vb. gibi
işlevlerin bir veya bir kaçını üstlenebilir.
Alt franchise alan (Sub franchisee):Bölge
franchise alan tarafından sistemi ve markayı kullanma hakkı anlaşma ile
verilen kişi veya firmadır. Bazı sistemlerde anlaşma doğrudan bölge
franchise alan ile alt franchise alan arasında yapılırken, bazı
sistemlerde franchise veren anlaşmaya kendisi taraf olur.
Masterfranchise alan (Master franchisee):Yurt
dışında geliştirilmiş bir sistem ve markanın belli bir ülkede kullanma
haklarını alan kişi veya kurumdur. Bazen yalnızca masterfranchise alanın
işletme açmasına izin verilirken, çoğunlukla kendi altında franchise
satış hakkı da verilir. Bazı sistemlerde verilen franchise'lar
masterfranchise alana bağlıyken, bazılarında doğrudan yurtdışındaki
merkeze bağlı olur.
Sistem (Franchise system):Franchise
ilişkisi kapsamındaki kural ve görevlerin bütününü tanımlar. Faaliyet
konusu perakendecilik işinin yer seçimi, kurulması, işletme
prosedürleri, satış teknikleri, markaların kullanımı, personelinin
eğitimi, işletmenin denetimi, franchise alanların seçimi, franchise
anlaşması gibi konular belirlenir.
İşletme (Outlet, Store):Perakende
işinin yapılmasına kullanılan fiziki ortamı tanımlar. Genellikle ürün
veya hizmet satışında kullanılan mağaza, dükkan, restoran, otel, ofis,
depo gibi yapılardır. Telefon veya internet üzerinden sipariş alınarak
müşterinin yerinde satılan veya postayla/internetle gönderildiği ürün
veya hizmetler (örn. temizlik, bakıcılık, web hizmetleri, vb.) söz
konusu olduğunda ev, ortak kullanılan ofis, bilgisayar, internet, depo,
vb. işletmeyi oluşturan unsurlardır.
Franchise giriş bedeli (Royality, Lumb Sum Fee):Franchise alanın, sisteme girmek için başlangıçta franchise verene ödediği bedeldir.
Franchise kullanım bedeli (Franchise Fee):Çoğu
sistemlerde franchise alanın işletme süresince sistemi ve markayı
kullanması karşılığında franchise verene ödediği bedeldir. Genellikle
aylık bazen haftalık alınan bedel cironun veya karın belli bir oranı
olabileceği gibi, başka büyüklüklere, örneğin işletme alanına veya
hizmet birimi adedine göre de alınabilir. Kullanım bedeli için bir taban
sınır konabileceği gibi, aylık sabit bir ödeme de alınabilir.
Reklam fonu (Advertising Fee):Çoğu
sistemlerde merkezden yapılan toplu reklam harcamaları için bir fon
kurulur ve işletmelerden katkı bedeli toplanır. Bu bedel genellikle ciro
ile orantılı tanımlanır.